محور پژوهشی

تعداد بازدید:۳۳۸

کشور ایران به دلیل قرارگرفتن برروی کمربند خشکی جهان، بارندگی کم و تحت تاثیر پراکنش نامناسب ریزش­های جوی است و از دیرباز تاکنون با معضل خشکی دست به گریبان بوده است. این مساله در کنار وقوع خشکسالی­های شدید و طولانی مدت شرایطی را برای کشور پدید آورده است که آن را با چالش­های جدی مواجه کرده است. مزید برآن، تغییراقلیم و گرم­شدن و آلودگی هوا در سراسر جهان، ظرفیت فضایی کافی برای بروز خشکسالی­های بیشتر و شدیدتر را به وجود آورده است و اهمیت این مساله را بیش از پیش افزایش داده است.

موضوعات خشکسالی، گرمایش جهانی و تغییر اقلیم از چالش‌های مهم حال حاضر جهان به­شمار می­آیند که می توانند باعث وقوع نوسانات گسترده‌ در شرایط آب و هوایی کره زمین شوند. این نوسانات موجب تغییرات وسیعی در الگوهای آب و هوایی (نظیر توزیع بارش و رخداد پدیده های حدی جوی) شده و در پی آن باعث گسترش و تداوم خشکسالی‌، فرسایش خاک، بیابانزایی، وقوع ریزگرد و تخریب­های زیست­محیطی گردیده است.

نوسانات اقلیمی یکی از ویژگی‌های طبیعی می‌باشد که بر اثر آن ناهنجاری‌هایی در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما حاصل می‌شود. خشکسالی ها نشانة روشنی از این نوسانات می‌باشند که بسیاری از مناطق بویژه نواحی خشک و نیمه خشک دنیا را با شدتهای زیاد هر چند سال یکبار در بر می‌گیرند. خشکسالی بر خلاف خشکی که یک پدیده دائم و ویژگی ذاتی برخی از مناطق جهان است، پدیده موقت می باشد که تحت عنوان انحراف و کمبود مقدار آب در یک منطقه نسبت به میانگین دراز مدت آن منطقه شناخته می شود خواهد بود.

بهترین روش مقابله با خشکسالی، استفاده از رویکرد مدیریت جامع خشکسالی است. در این رویکرد مدیریت ریسک و مدیریت بحران مورد استفاده قرار می­گیرد و در زمان­های ترسالی اقدامات پیشگرانه و توانمندسازی انجام می­شود تا در زمان وقوع خشکسالی آمادگی لازم وجود داشته باشد.لازمه انجام مدیریت جامع خشکسالی، تهیه طرح جامع مدیریت خشکسالی است تا براین اساس برای انجام اقدامات کاهش خسارات خشکسالی از قبل برنامه عمل آماده و در اختیار باشد. در رویکرد مدیریت جامع خشکسالی، از بودجه­ها بطور موثری استفاده می­شود و تبعات خشکسالی به حداقل می­رسد.

ما به دلیل فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی، در حال افزودن به مقدار طبیعی گازهای گلخانه‌ای هستیم و در نتیجه این اثر را تشدید می‌کنیم، بدین ترتیب زمین گرم‌تر می‌شود. به گرم‌شدن زمین بر اثر فعالیت‌های انسانی، «گرمایش جهانی» یا «تغییر اقلیم» می‌گویند. بررسی­ها نشان می­دهد که این پدیده می­تواند برسیستم­های مختلف شامل منابع ­آب، 

کشور ایران به دلیل قرارگرفتن برروی کمربند خشکی جهان، بارندگی کم و تحت تاثیر پراکنش نامناسب ریزش­های جوی است و از دیرباز تاکنون با معضل خشکی دست به گریبان بوده است. این مساله در کنار وقوع خشکسالی­های شدید و طولانی مدت شرایطی را برای کشور پدید آورده است که آن را با چالش­های جدی مواجه کرده است. مزید برآن، تغییراقلیم و گرم­شدن و آلودگی هوا در سراسر جهان، ظرفیت فضایی کافی برای بروز خشکسالی­های بیشتر و شدیدتر را به وجود آورده است و اهمیت این مساله را بیش از پیش افزایش داده است.

موضوعات خشکسالی، گرمایش جهانی و تغییر اقلیم از چالش‌های مهم حال حاضر جهان به­شمار می­آیند که می توانند باعث وقوع نوسانات گسترده‌ در شرایط آب و هوایی کره زمین شوند. این نوسانات موجب تغییرات وسیعی در الگوهای آب و هوایی (نظیر توزیع بارش و رخداد پدیده های حدی جوی) شده و در پی آن باعث گسترش و تداوم خشکسالی‌، فرسایش خاک، بیابانزایی، وقوع ریزگرد و تخریب­های زیست­محیطی گردیده است.

نوسانات اقلیمی یکی از ویژگی‌های طبیعی می‌باشد که بر اثر آن ناهنجاری‌هایی در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما حاصل می‌شود. خشکسالی ها نشانة روشنی از این نوسانات می‌باشند که بسیاری از مناطق بویژه نواحی خشک و نیمه خشک دنیا را با شدتهای زیاد هر چند سال یکبار در بر می‌گیرند. خشکسالی بر خلاف خشکی که یک پدیده دائم و ویژگی ذاتی برخی از مناطق جهان است، پدیده موقت می باشد که تحت عنوان انحراف و کمبود مقدار آب در یک منطقه نسبت به میانگین دراز مدت آن منطقه شناخته می شود خواهد بود.

بهترین روش مقابله با خشکسالی، استفاده از رویکرد مدیریت جامع خشکسالی است. در این رویکرد مدیریت ریسک و مدیریت بحران مورد استفاده قرار می­گیرد و در زمان­های ترسالی اقدامات پیشگرانه و توانمندسازی انجام می­شود تا در زمان وقوع خشکسالی آمادگی لازم وجود داشته باشد.لازمه انجام مدیریت جامع خشکسالی، تهیه طرح جامع مدیریت خشکسالی است تا براین اساس برای انجام اقدامات کاهش خسارات خشکسالی از قبل برنامه عمل آماده و در اختیار باشد. در رویکرد مدیریت جامع خشکسالی، از بودجه­ها بطور موثری استفاده می­شود و تبعات خشکسالی به حداقل می­رسد.

ما به دلیل فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی، در حال افزودن به مقدار طبیعی گازهای گلخانه‌ای هستیم و در نتیجه این اثر را تشدید می‌کنیم، بدین ترتیب زمین گرم‌تر می‌شود. به گرم‌شدن زمین بر اثر فعالیت‌های انسانی، «گرمایش جهانی» یا «تغییر اقلیم» می‌گویند. بررسی­ها نشان می­دهد که این پدیده می­تواند برسیستم­های مختلف شامل منابع ­آب، 

کشاورزی، محیط­زیست، بهداشت، صنعت و اقتصاد اثر منفی داشته باشد. ‌دی‌اکسید کربن حاصل از سوزاندن سوخت‌های فسیلی، بیشترین نقش را در افزایش اثر گلخانه‌ای دارد.

مجمع بین‌المللی تغییرات آب و هواییIPCC) ) در تحقیقی که سال ۲۰۱۳ انجام داد، بر اساس مدل‌سازی‌های کامپیوتری یک سری پیش‌بینی‌هایی انجام داد. بیشتر شبیه‌سازی‌ها نشانگر این هستند که تغییر دمای جهانی سطح زمین تا پایان قرن ۲۱ام نسبت به سال ۱۸۵۰ تا 1/5 درجه افزایش می‌یابد. حد ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد به عنوان مرز خطر در گرمایش جهانی در نظر گرفته شده است. دانشمندان می‌گویند حتی اگر همین حالا میزان گازهای گلخانه‌ای را به اندازه‌ی چشمگیری کاهش دهیم، اثرات آن ادامه خواهد داشت چرا که قسمت‌های بزرگی از سامانه‌ی اقلیمی برای پاسخ دادن به تغییرات، صدها سال زمان احتیاج دارند. بعلاوه برای خارج شدن گازهای گلخانه‌ای از اتمسفر، به دهه‌ها زمان احتیاج است. در ایران پیش بینی افزایش دمای بالای 5درجه سانتیگراد در صورت دوبرابرشدن دی­اکسیدکربن موجود در هوا، برای آینده شده است.

آخرین ویرایش۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۲