افتتاحیه اولین همایش ملی تحولات و ادوار تاریخ ترجمه در ایران و جهان اسلام

به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، آیین افتتاحیه اولین همایش ملی تحولات و ادوار تاریخ ترجمه در ایران و جهان اسلام با حضور جمعی از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان در دانشگاه بیرجند برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، دکتر لامعی‌گیو، رئیس دانشگاه بیرجند، 12 اردیبهشت سالروز پاسداشت مقام علم، دانایی، خردورزی را محضر اساتید فرهیخته و اندیشمند تبریک گفت و یاد و خاطر فیلسوف گرانقدر استاد شهید مطهری را گرامی‌داشت و از برگزار کنندگان این همایش فاخر قدردانی کرد.
رئیس دانشگاه بیرجند با ابراز خرسندی از اینکه در این همایش موفق به ارائه دو مقاله شده است، افزود: حوزه ترجمه و تاریخ ترجمه از اهمیت بسزایی برخوردار است، وقتی تاریخ ترجمه را حداقل در جهان عرب می‌نگریم یکی از جاهایی که باعث شکل‌گیری و فروزندگی تمدن در دوره‌های مختلف شده و آنچه از میان تاریخ بر می‌آید علیرغم اینکه بین نویسندگان و پژوهشگران تفاوت آرا وجود دارد، تاریخ ترجمه یا ترجمه‌های اولیه همزمان با ظهور اسلام حتی در محضر پیامبر اسلام (ص) بوده است.
دکتر لامعی‌گیو افزود: بارقه‌های اولیه ترجمه در صدر اسلام شکل گرفته و به دوره امویان که می‌رسیم برخی از پژوهندگان معتقدند که در این دوره یا پایان آن ترجمه شکل گرفته است و آنچه در منابع ذکر شده است اینکه ترجمه به عنوان یک فن، سبک یا علم مستقل نبوده بلکه ذائقه افراد بوده است.
وی گفت:  دوره عباسی عصر تکامل علوم و عصر تلاقی است که ترجمه جایگاه خاص خودش را دارد و بدون شک ترجمه آثار ایرانی، یونانی، هندی و مصری باعث شکل‌گیری تمدن اسلامی در دوره عباسی شده که وجود مدارس و مکاتب مختلف در این دوره گویای این مطلب است.
رئیس دانشگاه بیرجند افزود: در سال 141 پیش از میلاد در نتیجه جنگی که بین یونان و رومی‌ها شکل می‌گیرد با قدرتی که رومی‌ها داشتند یونانی‌ها شکست می‌خورند اما در سایه فرهنگ قوی‌شان و از جمله ترجمه، مدتی نمی‌گذرد که فرهنگ رومی‌ها مغلوب فرهنگ یونانی‌ها می‌شود و رومیان نیز به سمت علم و دانش و تکاپوی فرهنگ حرکت می‌کنند که یکی از راه‌های آن ترجمه آثار یونانی است.
وی گفت: تمدن غربی و اروپا از قرن دوازدهم آغاز شد و اروپایی‌ها با استفاده از ترجمه آثار مسلمانان توانستند به تدریج پایه تمدن خود را از قرن چهاردهم تشکیل دهند لذا امروز غربی‌ها با استفاده از علم و اندیشه دیگر ملت‌ها در صحنه بین‌الملل جایگاه خود را پیدا کنند.
دکتر لامعی‌گیو اظهار داشت: وقتی تاریخ تحولات ادبیات را در دوره معاصر نگاه می‌کنیم ترجمه جایگاه والایی دارد و در کنار آنچه موجب خیزش علم در دنیای معاصر شده ترجمه جایگاه خود را حفظ کرده است.
وی افزود: در این همایش اساتید دانشگاه بیرجند و سایر دانشگاه‌های کشور به صورت تخصصی مطالب خود را در سرفصل‌های مختلف از جمله تحولات ترجمه در دوره باستان، دلایل و پیامدهای آغاز ترجمه در دوره اسلامی، وضعیت ترجمه در سده‌های میانه تاریخ ایران، وضعیت ترجمه در عصر قاجار، وضعیت ترجمه در دوره امپراطوری عثمانی، وضعیت ترجمه در اندلس و دولت‌های شمال آفریقا ارانه می‌دهند.
همچنین دکتر خلیفه، دبیر این همایش ملی، با اشاره به اقدامات صورت گرفته در یکسال پیش برای برپایی این همایش، بیان کرد: ۴۵ مقاله به دبیرخانه اولین همایش ملی تحولات و ادوار تاریخ ترجمه در ایران و جهان اسلام ارسال شد که پس از داوری ۳۵ مقاله مورد تایید قرار گرفت و از مجموع ۳۵ مقاله تایید شده توسط هیأت داوران، ۱۸ مقاله در این همایش ارائه می شود. وی ترجمه را عامل تحول دانست و گفت: لازم است این عرصه در جنبه‌های مختلف مورد بررسی پژوهشگران قرار گیرد.
دکتر فرزانه فرحزاد، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و سخنران ویژه این مراسم، گفت: امروز رشته مترجمی محدود به ترجمه از یک زبان به زبان دیگر نیست بلکه "مطالعات ترجمه" رشته یا میان رشته‌ای نوپاست که با رشته‌های زیادی در هم آمیخته شده است.
وی افزود: مطالعات ترجمه از سایر رشته‌ها مانند زبان‌شناسی (برای تحلیل متن)، فلسفه، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، مطالعات ادبی، تاریخ، علوم اجتماعی، مردم‌شناسی و مطالعات رسانه‌ای بهره می‌گیرد یا به آنها کمک می‌رساند.
وی گفت: بسیاری از ما معتقدیم که شاخه‌های علوم انسانی میان رشته‌ای شده است اما ابزار میان رشته‌ای شدن را هنوز نمی‌شناسیم یا کم استفاده می‌کنیم.
دکترای آموزش زبان انگلیسی اضافه کرد: در حوزه تاریخ و ترجمه چهار موضوع شامل ترجمه تاریخ، ترجمه و تاریخ‌نگاری، تاریخ ترجمه و مترجم‌پژوهی مطرح است که ترجمه متون تاریخ، حافظه تاریخی می‌سازد.
وی گفت: در حوزه تاریخ و ترجمه به طور مثال از یافته‌های زبان‌شناسی استفاده‌های فراوانی در مطالعات ترجمه انجام شده که یکی از موارد آن تحلیل متن است.
اولین همایش ملی تحولات و ادوار تاریخ ترجمه در ایران و جهان اسلام در دانشگاه بیرجند به مدت یک روز در دو نوبت صبح و بعدازظهر در دانشگاه بیرجند برگزار می‌شود.