ارتقای نشریات علمی؛ گامی مؤثر در مسیر مرجعیت علمی با زبان فارسی

به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، با حضور دکتر صمد نژادابراهیمی (مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم)، دکتر مرتضی طاهری (معاون دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم) و دکتر پیام کبیری (مشاور و متخصص نمایه‌سازی نشریات علمی)، گام تازه‌ای در مسیر ارتقاء و نمایه‌سازی نشریات علمی و تقویت اخلاق پژوهشی در دانشگاه بیرجند برداشته شد. 

حرکت به سوی مرجعیت علمی 
در این رویداد علمی، دکتر صمدنژاد ابراهیمی، مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری، حرکت به سوی مرجعیت علمی را راهبرد اصلی وزارت علوم در تحول نشریات علمی دانست و اظهار داشت: تحول نشریات علمی، رکن اساسی حرکت به سمت مرجعیت علمی است و زبان فارسی باید به عنوان زبان بین‌المللی علم معرفی شود.

رشد ۱۲۰ درصدی نمایه‌سازی نشریات علمی
دکتر صمدنژاد ابراهیمی با ارائه گزارشی از وضعیت نشریات علمی کشور، به رشد ۱۲۰ درصدی نمایه‌سازی در چهار سال گذشته اشاره کرد و گفت:  امید است دانشگاه بیرجند نیز با ظرفیت‌های ارزشمند خود بتواند سهم بیشتری در این مسیر ایفا کند. وی همچنین با اعلام اینکه نشریات علمی بستر ارائه یافته‌های پژوهشی هستند و ارتقاء کیفیت آن‌ها نشانگر رشد علمی کشور است، از برنامه وزارت علوم برای حمایت از نمایه‌سازی نشریات در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی خبر داد و سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش (آوا) را یکی از اقدامات مهم در حوزه اخلاق علمی معرفی کرد.
مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، ضمن تقدیر از تلاش‌های دانشگاه بیرجند در حوزه نشریات، افزود: افتخار دارم امروز در شهری فرهنگی و تاریخی چون بیرجند حضور یابم و امیدوارم این کارگاه‌ها نقطه عطفی در ارتقاء جایگاه نشریات دانشگاه باشد.
وی همچنین با بیان اینکه دانشگاه بیرجند دارای ۲۲ نشریه علمی است، خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی شده است تعداد نشریات بین‌المللی این دانشگاه از یک عنوان فعلی به پنج عنوان تا سال آینده افزایش یابد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاه بیرجند، این دانشگاه را یکی از مراکز علمی با کیفیت شرق کشور دانست و افزود: با تقویت زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان چالش‌های پژوهشی را پشت سر گذاشت.

آینده‌نگری در صنعت نشر علمی
در ادامه، دکتر مرتضی طاهری، معاون دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، با تشریح روندهای نوین در صنعت نشر علمی، بر اهمیت اثرگذاری اجتماعی نشریات، آینده‌نگری علمی، ظهور نشریات فرارشته‌ای، شبکه‌سازی علم، سبک‌های نوین داوری و نگارش هدفمند برای مخاطبان علمی و عمومی تأکید کرد. وی اخلاق در نشر علمی را یکی از محورهای کلیدی توسعه پایدار در حوزه پژوهش دانست.

شاخص‌های کلیدی برای نمایه‌سازی بین‌المللی
دکتر پیام کبیری، مشاور و متخصص نمایه‌سازی نشریات علمی، نیز با اشاره به دو برابر شدن تعداد مجلات نمایه‌شده در اسکوپوس طی سه سال اخیر، گفت: دانشگاه‌ها ظرفیت‌های زیادی برای حضور پررنگ‌تر در مجامع علمی جهان دارند. 
دکتر کبیری تأکید کرد: تنوع جغرافیایی اعضای هیأت تحریریه، انتشار منظم و بین‌المللی بودن مقالات از عوامل کلیدی در پذیرش نشریات در پایگاه‌های معتبر است.
وی انتشار کامل و به‌موقع مجله، حداقل ۱۰۰ استناد با توزیع متناسب و انتشار حداقل ۴۰ مقاله در ماه را از شاخص‌های مهم برای نمایه‌سازی در اسکوپوس و ISI برشمرد.

ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاه بیرجند
همچنین، دکتر مرضیه ثاقب‌جو سرپرست، معاونت پژوهش، فناوری و نوآوری دانشگاه بیرجند، با ارائه تحلیلی از وضعیت نشریات دانشگاه، اظهار داشت: دانشگاه بیرجند دارای ۲۲ نشریه علمی است که تاکنون ۳۶۴۴ مقاله منتشر کرده‌اند. از این تعداد، ۱۶ نشریه دارای رتبه‌بندی وزارت علوم هستند و یک نشریه موفق به اخذ نمایه بین‌المللی اسکوپوس شده است. هدف‌گذاری دانشگاه و وزارت علوم ارتقاء این تعداد به پنج نشریه در سال آینده است.

این کارگاه‌های تخصصی با حضور اساتید دانشگاهی و به دعوت معاونت پژوهش، فناوری و نوآوری دانشگاه بیرجند برگزار شد و مورد استقبال اعضای هیأت علمی قرار گرفت.
در پایان کارگاه های تخصصی، بخش پرسش و پاسخ برگزار شد و حاضران سوالات خود را در زمینه‌های مختلف مطرح کردند. پاسخ‌گویی دقیق و تخصصی به این پرسش‌ها موجب ایجاد فضای تعاملی مؤثر میان شرکت‌کنندگان شد و نقش مهمی در تعمیق مباحث علمی ایفا کرد.