نشست اخلاق شهروندی در نهج البلاغه برگزار شد
یازدهمین نشست از سلسله کارگاه ها و نشست های علمی نهج البلاغه با موضوع اخلاق شهروندی در نهج البلاغه به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه بیرجند، بنیاد بین المللی نهج البلاغه و با همکاری معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و مدیریت برنامه، بودجه و تحول اداری دانشگاه بیرجند در روز شنبه 17 تیرماه 1402 بر بستر سامانه مجازی با حضور بیش از 480 کاربر از سراسر کشور برگزار شد.
استاد این کارگاه دکتر مهدی قندی، پژوهشگر بنیاد نهج البلاغه و مؤسسه مطالعات بین ادیان بشارات ضمن مرور مباحث گذشته و مقدمه ای در خصوص اخلاق در نهج البلاغه بیان کرد که ما در ارتباط با خانواده و اطرافیان گاهی دچار افراطیم و گاه تفریط، همچنین افزود: ما در قبال تمام کسانی که به نحوی با آن ها مرتبط هستیم مسئولیم و پیوند بین ما و دیگران حقوقی را بر گردن ما می آورد. این عدم رعایت مسائل ارتباطی باعث شکست تمدنی می شود.
ایشان از قول امیرالمؤمنین (ع) در ادامه مردم را دو گروه کرد و گفت: مردم یا خواهر و برادر دینی ما هستند، یا مانند ما انسان اند و لذا دو حق بر گردن ما نسبت به دیگران است؛ یکی حق رحم، و دیگری حق اسلام. ایشان همچنین افزود: باید برای موضوع ارتباط به قرآن هم نگاهی بیاندازیم، در این باره آیاتی را داریم که پس از توحید و دفع شرک به موضوع احسان به والدین اشاره می نماید و کلید این سؤال که چرا باید احسان کنیم نیز در قرآن است.
حضرت رسول (ص) دو قطبی ها را هیچ گاه تقویت نکرد که کار خود را بزرگ جلوه دهد، بلکه فرمود من برای اتمام مکارم اخلاق مبعوث شده ام. در همین راستا نمونه هایی را از اخلاق مداری در توصیه های قرآن کریم از جمله رفتار با والدین، وفای به معاهدات، تعامل پیامبر مکرم اسلام(ص) با پیروان سایر ادیان و حتی دشمنان و ... را بیان کرد.
دکتر قندی در ادامه گفت: حضرت علی علیه السلام صلح حداکثری را طالب بوده و در مقابل ستمگر تمام قد ایستاده است. علی (ع) خود را به مردم تحمیل نکرد و مردمی که معتقد به مبارزه با ستم نبودند و عدالت را ارزش نمی دانستند امام را تنها گذاشته و به سراغ معاویه رفتند. حضرت علی (ع) مارا به اخلاق دعوت می کند و خود نیز پایبند به آن است. به عنوان نمونه در جریان جنگ صفین، معاویه منطقه فرات را گرفت، سپاه وقتی دسترسی به آب نداشت زمین گیر شد، مثل ماجرای کربلا که ریشه در استراتژی عرب جاهلی داشت. حضرت علی (ع) به معاویه پیغام فرستاد که راه آب را باز کنید، معاویه توجهی نکرد. امیرالمؤمنین (ع) سه مرحله گروه هایی را فرستاد تا راه آب را باز کنند اما باز معاویه آب را بست. در نهایت که آب به دست سپاه امام علی (ع) افتاد حضرت مقابل به مثل نکرد و با پایبندی به اصول اخلاقی راه برداشت آب را برای دشمنان باز گذاشت.
در پایان دکتر قندی با خواندن شعری از مرحوم استاد شهریار این نشست را به پایان رساند:
شنیدم آب به جنگ اندرون معاویه بست
به روی شاه ولایت چرا که بود خسی
علی به حمله گرفت آب و باز کرد سبیل
چرا که او کسِ هر بی کس است و دادرسی
سه بار دست به دست آمد آب و در هر بار
علی چنین هنری کرد و او چنان هوسی
فضول گفت که ارفاق تا به این حد بس
که بی حیایی دشمن ز حد گذشت بسی
جواب داد که ما جنگ بهرِ آن داریم
که نان و آب نبندد کسی به روی کسی
غلام همّت آن قهرمان کون و مکان
که بی رضای إلاهی نمی زند نَفَسی
تو هم بیا و تماشای حقّ و باطل کن
ببین که در پی سیمرغ می جهد مگسی