نهمین کنگره بین المللی اربعین با همکاری دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و حوزه های علمی ایران و عراق در دانشگاه بیرجند برگزار شد.

نهمین کنگره بین المللی اربعین با تلاوت آیاتی از قرآن مجید و سرود جمهوری اسلامی ایران و صلوات خاصه آغاز و در ابتدای جلسه ریاست محترم دانشگاه بیرجند، ایراد سخنرانی نمودند.

دکتر لامعی گیو ضمن عرض تسلیت ایام و خداقوت به دست اندرکاران نهمین کنگره بین المللی اربعین گفت:"حسین(ع) هم راه است هم راهنما. هم کاروان است و هم قافله سالار، حسین، کشتی نجات و مشعل هدایت است، هنوز هم بشریت، تشنه درس­ های مکتب عاشوراست، مکتبی که الفبای آن زیستن، فداکاری، جانبازی، خلوص ،خدامحوری، آزادگی و استقامت می ­باشد."

دکتر لامعی در ادامه افزود: "اربعین" حبل المتین دل­ های بزرگ عاشقانی است که در مصیبت چراغ هدایت بشریت و کشتی نجات انسانیت به سوگ نشسته ­اند و سرشت غم از دیدگان فروریخته­ اند. این رویداد جلوه زیبای شرافت و سعادت در همه صحنه ­های زندگی است؛ زیرا نور الهی حسینی به جان­ ها حمایت و به حیات طراوت و به جامعه انسانی حرکت و تعالی می بخشد تا همگان بتوانند در سایه­ سار این نهضت بزرگ زندگی نمایند و نظام بنیادین خانواده را تحکیم بخشند تا عزت، رأفت بر همه ابعاد اجتماع و فرهنگ و زیستن واقعی پرتو افکند و رستگاری دنیا و آخرت و احیای تمدن الهی ایرانی تضمین گردد. اینک این اربعین است که امیدبخش این همه وعده ­های راستین و حقیقت ماندگار تاریخ خواهد شد.

در ادامه برنامه حجت الاسلام والمسلمین نوفرستی، نماینده ولی فقیه در دانشگاه به ایراد سخنرانی پرداختند.
 ایشان نقش مهم و اثرگذار بعد از عاشورا را بر عهده اسرا و مشخصاً بر عهده امام سجاد(ع) و زینب کبری(س) خواند و فرمودند:" آنها به عنوان نایب خاص امام زمان باید نقش پیدا کنند، نایب خاص امام زمانش امام سجاد(ع) در آن هنگام قرار نبود نقشی را ایفا کند. باید زینب این نقش را ایفا کند. حضرت زینب(س) اقدام زیبایشان را رقم زدند. درباره حضور کاروان اسرای کربلا در اربعین اختلاف است آیا در اربعین اول بود یا بعد که از مدینه آمدند به کربلا رفتند. احیاء جریان عاشورا توسط زینب رقم خورد. جریان عاشورا مبارزه است، مبارزه با ظلم و ستم. انسان مؤمن رغبت دارد به شهادت برسد و چه کسی مؤمن­تر از سید و سالار شهیدان؟

ایشان در ادامه افزود: "یک حقیقتی در این بستر تاریخ رقم خورده است و بیش از 25 میلیون نفر پای پیاده به سمت حرم ابی عبدالله می روند. رزمایش بزرگ پیروان حق است، دستاوردهای این راهپیمایی عظیم اربعین انسجام و وحدت است همان ولایت است. به معنای اتصال، همدلی تا یک جریانی بتواند یک پیوند عمیق را اتصالش را فراهم کند. بعد از فرو پاشی شوروی قدیم امریکایی­ ها می­ خواستند جهان را مدیریت کنند اما جمهوری اسلامی با مدیریت امامین انقلاب، انسجام مؤمنین و همچنین پیوند مؤمنین با ولایت و رهبری را حفظ و تقویت نمودند. این پیوند عمیق  به سمت کربلا مشاهده می­شود که به دنبال آن ایثار در مسیر کربلا در سایه اربعین و تفکر حسینی یک اتحاد رقم می­ خورد. در جبهه مقاومت هم این انسجام را ­می­ دیدیم انسان­ هایی که بخشی شیعه هستند هم در یک گردان دارند مدیریت می شوند این انسجام خودش را نشان داد. جریان اربعین دارد جبهه مقاومت را تقویت می کند. این همدلی و عظمتی که به رخ جهانیان کشیده می ­شود از اردوی پیاده روی اربعین.

در فضای مجازی یک سؤال مطرح می ­شود که آیا جهان را با این پیچیدگی ها می شود با 313 نفر اداره کرد؟ جمعی بزرگ از مسلمانان و شیعیان دنیا با یک فرمانده انسجام پیدا کردند. اگر شخصیت­ هایی مانند حاج قاسم تربیت شود برای شخصیت امام زمان(عج) کفایت می­ کند. بعد از عروج حضرت مسیح پیروان امتش هم حیات سیاسی و اجتماعی ندارند تنها مکتب حسینی است که حیات دارد.

سومین سخنران این کنگره دکتر حسین فرزانه پور، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه بودند. ایشان سخنانشان را یک بیت شعر آغاز نمودند:

این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست           این چه شمعی است که جان ها همه پروانه اوست

سپس گزارشی از برنامه ­های دانشگاه با همکاری مؤسسه ارائه کردند. ایشان افزودند: مؤسسه مطالعات راهبردی و فرهنگی اصحاب الحسین(ع) در سال‌های گذشته در راستای تبیین و ترسیم آینده‌ جهان اسلام  از طریق آینده‌پژوهی مبتنی بر قرآن و عترت، برنامه ­های متعددی را در بخش‌های قرآن پژوهی، روایات اهل‌بیت(ع)، مطالعات تمدنی، فرهنگی، اجتماعی برگزار کرده است. این مؤسسه با استفاده از ظرفیت نهادهای مردمی داخلی و خارجی و بهره‌گیری از جامعه متخصصین دانشگاهی و حوزوی، به ترویج تفکر و فرهنگ قرآن و عترت در قالب برنامه‌های مختلف علمی فرهنگی برای اقشار مختلف جامعه به‌ویژه دانشگاهیان و نخبگان اقدام نموده است.

برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی قرآنی و معرفتی در همه ابعاد سبک زندگی اسلامی،  برگزاری 9 دوره کنگره‌های بین المللی «عهد مع الحسین (ع)» و «لقاء الحسین (ع)» در ایران و عراق تنها بخشی از فعالیت­ های این مؤسسه است.

دانشگاه بیرجند در راستای تحقق مأموریت­ های علمی و فرهنگی خود در سطح استانی و ملی برنامه­ های متعددی را برگزار کرده است. یکی از موقعیت ­های زمانی بسیار ارزشمند که باعث وحدت جهان اسلام و به ­ویژه علاقه­ مندان اهل بیت علیهم السلام شده است، محرم و صفر علی الخصوص اربعین شهادت حضرت اباعبدا.. الحسین(ع) و یاران باوفای ایشان است که روز به روز جلوه ­های یک خیزش و نهضت بزرگ الهی و ولایی را به تصویر می کشد. در صورتی که این رویداد بزرگ به درستی شناخته و تبیین شود، می تواند باری دیگر نوید شکل گیری یک تمدن نوظهور اسلامی بر مبنای معارف اهل بیت(ع) بدهد. از این رو وظیفه دانشگاه ­ها و حوزه های علمیه است که در کنار مردم، به تبیین این رویداد عظیم بپردازد.

دانشگاه بیرجند در دو سال گذشته به خوبی توانست با همکاری مؤسسه اصحاب الحسین(ع) و حضور و سخنرانی برخی از اندیشمندان گامی ارزشمند در برگزاری این کنگره بردارد.

هفتمین کنگره‌‌های بین المللی اربعینی «عهد مع الحسین (ع)» و «لقاء الحسین (ع)»؛ از خودسازی تا تمدن­ سازی با محوریت "نقش افراط ­گرایی و عدم شکل ­گیری" دو سال پیش در سالن شکوه شرق حوزه ریاست دانشگاه بیرجند برگزار شد.

هشتمین کنگره بین المللی علمی- هنری اربعین (اربعین، امت و تمدن اسلامی) با محوریت تبیین « نقش بانوان در ایجاد تمدن و پیشرفت» به همت معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه و مؤسسه اربعین اصحاب الحسین(ع) در سالن شکوه شرق دانشگاه برگزار شد.

امسال هم دانشگاه بیرجند این افتخار را دارد که میزبان یکی از محورهای علمی نهمین دوره این کنگره باشد که پس از بحث و تبادل نظر و مشورت و با توجه به نیاز بیشتر جامعه، مقرر شد که در کنار عنوان زیست اربعینی، امت حسینی؛ از راهکارها تا چالش ها؛  محور "اربعین و تسرّی رویکردهای امتی در حوزه های زندگی" مورد بررسی علمی همکاران دانشگاهی و حوزوی قرار گیرد.

حجت الاسلام دکتر اصفهانیان، دبیر کنگره اربعین دیگر سخنران این کنگره بین المللی، به تسرّی رویکردهای امتی در حوزه های زندگی پرداخت. وی گفت: جامعه توحیدی دو ستون مهم دارد: قسط و عدل؛ جامعه آرمانی فضای عظیم تبیینی هم باید داشته باشد. وظیفه جامعه دانشگاهی و حوزوی است که در این خصوص برنامه ریزی علمی و تبیینی داشته باشند.

اگر منطق کلی حوادث و تغییر را درک نکنیم و نپذیریم، طبعاً فهمی نسبت به حقایق نخواهیم داشت. یک منطقی باید داشته باشیم که به ما کمک کند این حقایق را درک کنیم. باید منطق فهم شهادت حسین علیه السلام را داشته باشیم. وقتی به این حقیقت اربعین دست یافتیم، عرصه ­های رشد انسان را فراهم ­تر می­ بینیم، برای سربازی امام آماده می ­شویم. تکامل تاریخی نمودی از امام را شکل می­دهد. هرچه غربالگری بیانگر می­شود، رابطه امام و امت بهتر می­گردد. فضای رابطه امام و امت بتدریج از فضای درونی به فضای اجتماعی رو می آورد. جهان امروزی ما باید مبتنی بر تقویت رابطه امام و امت باشد، مثل رابطه فرزند و مادر؛ که مبتنی بر فضای اقبال کودک به مادر است. چگونه این فضا را باید تقویت کنیم؟ آیا از مدار عقل باید خارج شویم؟ رابطه میان انسان امی و امام مثل رابطه مادر با استعدادهای مختلف بشری است. این راهپیمایی اربعین باید ما را از فرد و خود به سوی جامعه ­ای حسینی و علوی سوق دهد. با رصد فضای موجود میان مردم در کربلا می­ بینیم که الان جریان اربعین در قواره خادمان امام به زائران امام تعریف پیدا کرده است. محبت امام به خدامان و زائران تسری پیدا کرده است و این همان چیزی است که همه باید به فکر تقویت آن باشیم. الان در بحث زائران علی ابن موسی الرضا(ع) این پدیده را هنوز نداریم. در بدنه آستان قدس رضوی این پویش و حرکت جامعه امی را ندیده­ ایم که باید به شکل یک فرهنگ خدمت­ دهی درآید.

در ادامه بحث حجت الاسلام دکتر هدایتی نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه به تبیین ظرفیت سنجشی نرم افراز اربعین حسینی به تعبیر مقام معظم رهبری اشاره کردند. ایشان افزود: دنیای انسان ظرفیت های گوناگونی دارد مانند ظرفیت های طبیعی، ظرفیت های سخت افزاری و غیره. واقعا اربعین یک ظرفیت نرم افزاری بزرگ است که مردمان زیادی را از تمام دنیا گرد هم آورده است. با این قدرت نرم افزاری اسلام، می توان دنیای غرب را به چالش کشید. رهبر انقلاب در سخنرانی اخیرشان به قدرت نرم ­افزاری "غدیر"، "عاشورا" و "اربعین" پرداختند که باید به درستی مدیریت شود. این قدرتی ایجاد می ­کند که نیروی دیگری نمی­ تواند بر آن فائق آید. اربعین در واقع به تعبیر قرآن دشمنان اسلام را به رعب انداخته است آنجا که می­فرماید: «ترهبون به عدو الله و عدوکم». اربعین حسینی فتنه تفرقه میان فرق اسلامی را از بین برده است. ظرفیت اربعین همین نیست که بروز و ظهور دارد. اگر به درستی مدیریت شود به نظر می ­رسد که ما شاهد تحول عظیم خواهیم بود. تمایزات میان مردم حذف شده است و از ملیت های گوناگون حضور دارند. همین ظرفیت باید به سبک زندگی ما کمک کند. آیا واقعا این رویکرد اربعینی نمی­تواند در زندگی فردی و جمعی ما تحول ایجاد کند. اربعین نباید در همین روزها خلاصه شود. باید به همه ابعاد زندگی ما تسری پیدا کند.

دکتر محمد باقر آخوندی، عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند دیگر سخنران این مراسم بود. وی با موضوع تحلیل جامعه ­شناختی راهپیمایی اربعین سخنانش را ارائه کرد.

عضو هیئت علمی گروه جامعه ­شناسی دانشگاه بیرجند در ابتدا به طرح چند پرسش برای ورود به بحث پرداخت. پرسش اول این است که راهپیمای اربعین جزو کدام مفهوم از مباحثی است که جامعه­ شناسان از آن یاد می ­کنند؟ ویژگی­های جامعه ­شناختی اربعین چیست؟ آثار و نتایج اربعین حسینی چیست و چگونه وارد زندگی ما می­شود؟ و پرسش چهارم این که وظایف ما در این باره چیست؟

خیلی افراد اربعین را یک جنبش دانسته ­اند. برخی آن را برگزاری یک مراسم و  یا حتی یک میتینگ سیاسی دانسته­ اند. ولی باید بگویم که اولا هر گروه چند ویژگی دارد: تعلق خاطر و کنش سیاسی اعضا و فعالیت مشترک. ملت هم چند شاخصه دارد یعنی قرارداد سیاسی و مرزهای  جغرافیایی مشترک. جامعه هم ویژگی ­هایی دارد: فرهنگ مشترک؛ روابط مشترک و سرزمین مشترک. راهپیمایی اربعین هیچ کدام از اینها نیست. در قرآن امت آمده است و نه ملت. فرهنگ مشترک، روابط اجتماعی مشترک و هدف مشترک. شما وقتی جامعه محسوب می شوید که یک سرزمین مشترک داشته باشید. ولی در امت افرادی که یک سرزمین جغرافیایی مشترک ندارند هم می­توانند اهداف مشترک داشته باشند که راهپیمایی اربعین این ویژگی را دارد.

در پدیده اربعین فقط جمعیت حاضر مدنظر نیستند. یک جمعیتی که پشت صحنه هم هستند که دیده نمی­شوند ولی تعلق خاطر دارند. نظام ارزشی و نمادهای اربعین در محور اباعبدالله در گردش است. فرقی بین افراد نیست. ممکن است یک پدر و پسر با هم مختلف باشند ولی حس ارزشی یک فرزند و پدر یکی است. دو نفر از دو طبقه مختلف یک احساس ارزشی مشترک دارند. دقیقا همان احساس یک مسلمان را یک مسیحی هم می ­تواند داشته باشد.

باورها در اینجا یگانه هستند، ارزش ها یگانه هستند، هنجارها یکی است، ولی نمادها ممکن است متفاوت هم باشند. یک اشتراک فرهنگی بالا در ارتباط با پدیده اربعین به وجود آمده است. هر سال هم خود را بازتولید می ­کند و پویاست.

ویژگی دوم روابط اجتماعی است. در بحث اربعین دو رابطه اجتماعی را به صورت ویژه ملاحظه می­ کنیم. روابط ایثارگرانه و به شدت عجین­ شده.  احساس که منطقی است بحث محبت و ایثار و یک جلوه ویژه است. در راهپیمایی اربعین هدف مشترک است، هم عینی است هم ذهنی. همه دنبال ارزش های عاشورا هستند. همه دنبال این هستند که به کربلا برسند به شدت هدف برای افراد برجسته است. فرصتی برای همگرایی است. همه به هم کمک می­ کنند. نیاز های هم را برطرف می­ کنند. در اربعین نگاه بسیار امیدوارانه ای وجود دارد. مهدویت با عاشورا و اربعین به شدت عجین شده است و این راهپیمایی مقدمه یک ظهور است و همه به این باور دارند. امیدآفرینی اربعین بسیار برجسته است. قدرت­ آفرین است. به صورت واقعی این قدرت به افراد تسری پیدا می ­کند.

دکتر آخوندی در ادامه گفت: در راهپیمایی اربعین مشارکت اجتماعی داوطلبانه بالاست. روابط اجتماعی دوستانه است. اعتماد بسیار بالاست. سرمایه اجتماعی در اربعین بسیار افزایش می­ یابد که نشان دهنده قدرت یک جامعه است. اون چیزی که از همه بیشتر قدرت تولید می ­کند سرمایه اجتماعی است. راهپیمایی اربعین تبدیل شده است به یک ساختار، هم ساختار اجتماعی است و هم ساختار اقتصادی پیداکرده است و به شکل یک نهاد اجتماعی درآمده است. نهادی که در واقع دارای نظام اجتماعی است هم دارای سازمان اجتماعی است و به یک نهادی تبدیل شده است مثل خانواده، هم نظام دارد و هم سازمان دارد و تولید یک هویت مشخص کرده است اما این هویت دینی روزآمد و پویاست یکی از ویژگی های اصلی آن این است که خودآگاه است. بسیار نیروزا ونیروآفرین است. ما یک امت حسینی و مهدوی داریم این امت 25 میلیون حضوری شرکت می کنند و بقیه هم از سراسر جهان می بینند و حضور دلی دارند و جلوه ویژه آن محبت و ایثار است. این در واقع ویژگی این پدیده است. اما این ها را چگونه وارد زندگی اجتماعی کنیم؟ افزایش مشارکت داوطلبانه، افزایش شدت انسجام اجتماعی است. احساس ارزشمندی و احساس نشاط اجتماعی است، افزایش امید به آینده، جامعه ­پذیری و باز جامعه پذیری مثل حضور کودکان در این برنامه که خود در آینده جامعه را بازتولبد می ­کند. فرآیند جامعه پذیری شکل می گیرد. تمدن سازی است. یک تمدن جدیدی را تولید می کند و این در چند سال آینده احساس توانمندی و قدرت می کنند. این شکل گیری یک الگوی مدیریت می باشد. در یک نظام سیاسی رابطه مدیران با مردم باید از یک سو ابوی باشد و از سوی دیگر بنوی و از دیگر سو اخوی. این الگو خواجه نصیرالدین طوسی دقیقا امروزه در اریعین خود را نشان داده است و الگویی است که به جامعه می تواند تسری پیدا کند و همه سطوح زندگی ما را پشتیبانی کند.

در ادامه دکتر فؤادیان عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به ایراد سخنرانی پرداخت.  ایشان با اشاره به اینکه در اربعین حسینی معرفت حسینی موج می زند افزود: زیست اربعین زیستی سرشار از معرفت حسینی است. محبان امام حسین (ع) را آماده اجابت ظهور می کند. در واقع درخواست وی را به بهترین وجهی در می یابند و پاسخ را از عمق جان دریافت می کنند. اربعین یک حرکت است، یک عزاداری ایستا نیست که به سوی یک هدف و مقصد باشد. مقصدی است که کربلا و هدف، سید الشهداء است و این حرکت همواره در زندگی فرد وجود دارد. رسیدن به یاد و دیدار اوست. اربعین با حرکت دسته های سینه زنی فرق دارد. حرکتی است که باید به آن مقصد برسند و رضایت حضرت را با رفتار و گفتار به دست آورد. حرکت اربعین یک حرکتی است شورآفرین و آگاهی بخش. انسان­هایی که در این حرکت شرکت می­کنند با به تصویرکشیدن درس هایی که از حضرت می گیرند مزیّن شده است و این تابلویی از رفتار مردم است. این حرکت همراه با بخشش و ایثاراست. بخشش با مال با ایثار جان و احترام به همراهان،گذشت و لغزش های یاران و همراهان در این مسیر آنهایی که رفتند و به چشم دل دیدند. حرکتی که پر از عشق است و با همین عشق است که هرآنچه دارند فدا می کنند. اشک بر تقصیرها اشک بر ناتوانی ها و اشک بر انتظار و ظهور و نتیجه این حرکت را ببینند حرکت اربعین مثل کهکشانی بر اهل زمین می درخشد جذب می کند راهنمایی می کند و همه خوبی ها در این راه خودنمایی می کند آنهایی که اهل مسیر بودند و تربیت شدند این تابلو تصویر می شود و رشد می ­کند. همه با دیدن این تابلو تشویق می شوند کسان دیگری که این عنوان را ندارند در این مسیر جذب شدند و تشویق شدند تا به این راه بپیوندند ثمرات ارزشمند تاثیر اربعین است. جامعه ای که به صفات اربعین متصل شود جامعه ای است که خوبی ها در آن نهادینه است. جامعه ای که خودش را آماده حکومت جهانی امام زمان می کند.

اربعین زنده نگه داشتن مرام یک امام است. امامی که در برابر ظالمان ایستاد و در برابر دشمنان ایستاد. اربعین یک کنگره بزرگ اسلامی است تا دعوت شدگان به آن از هر قشری هستند.  فرق دارد با کنگره حج. فرقش این است که آنهایی که استطاعت دارند وارد می شود ولی اربعین همه را به سمت خود کشیده است. هر آن کس که عشق به حسین دارد درک کند با هر وضعی خودش را به شرکت در این کنگره مسئول می داند. اربعین محل اتصال ادیان الهی است. ادیان پیوندی که برقرار می کند همه زیر پرچم امام حسینی (ع) و اسلامی جمع می شوند. این حرکت به جذب در آیین اسلام محمدی منتهی خواهد شد. همه گمشده خود را زیر پرچم امام حسین می یابند و خودشان را متصل به راه می دانند. او هم پیوسته به راه حسین می شود. اربعین پرده از چهره دین فراگیر اسلام بر می دارد. آغوش اسلام به روی همه باز است. اربعین قابلیت ترویج اسلام را دارد. بهترین راه برای معرفی امام حسین حضور 25 میلیونی است که می تواند امام را به جهانیان بشناساند. اربعین مقدمه ای برای دعوت مردم برای انتظار ظهور و درک آن است.

 معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه بیرجند، دکتر فرزانه پور در پایان برنامه به جمع بندی مطالب طرح شده در نشست پرداختند و  افزودند:

 اربعین بستر اقتدار آفرین و وحدت­بخش و جذب مشارکت حداکثری در جهان اسلام است. اجتماع میلیونی در اربعین حسینی به عنوان یکی از آیین های دینی است که به صورت جمعی و توأم با احساس و دارای هدف برگزار می شود.، نقش ها، ظرفیت ها، مؤلفه ها و کارکردهای مختلفی دارد. یکی از این زوایا، بحث نقش ها و کارکردهای سیاسی و اجتماعی اربعین است. اقتدار آفرینی، وحدت و انسجام بخشی، از کارکردهای سیاسی و هویت بخشی و تقویت روح جمعی، از کارکردها و مولفه های اجتماعی آن است. شناخت این کارکردها، آشنایی با ظرفیت عظیم اربعین را به عنوان حرکتی الهی در پی دارد و به بهره گیری مطلوب آن منجر می شود.

 بی تردید مهمترین کارکرد سیاسی اربعین حسینی در مقطع کنونی و با توجه به گسترش گروه های سلفی و تکفیری در کشور های منطقه بسیج سیاسی شیعیان است. راهپیمایی بیست میلیون نفری اربعین را، به مصداق قدرت بسیج جهان اسلام تبدیل کرده است.

از دیگر کارکردهای سیاسی اربعین می توان به زنده نگه داشتن و تقویت روح جمعی و نیز استمرار مبارزات ائمه اطهار در میان امت اسلامی اشاره کرد. اقتدار آفرینی در سایه وحدت، راهپیمایی اربعین موجب اقتدار شیعیان و دیگر مسلمانان در برابر دشمنان به ویژه جریان های تکفیری خصوصاً داعش شده است. به عبارت ‌دیگر اربعین حسینی، تبیین هویت جمعی شیعه و کاربرد مناسک مذهبی به عنوان منبع قدرت و فعال شدن آن از نظر سیاسی است.

مهمترین پیام سیاسی بزرگترین تجمع دینی جهان اسلامی، وحدت امت اسلامی در سایه محبت و ارادت به خاندان مطهر اهل بیت است، چرا که تمام مذاهب اسلامی به محبت اهل بیت اعتقاد دارد همین می توان محور وحدت اسلامی باشد توجه به شعارهای مردمی نشان می‌دهد که آزادگی، عزت طلبی و ذلت گریزی با ماهیت راهپیمایی اربعین پیوند خورده است. لذا این گردهمایی عظیم که به واقع به مثابه رستاخیز حسینی است، رسالت ملی و مذهبی مبتنی بر حفظ سرزمین های اسلامی از اشغال بیگانه و گروه‌های سلفی تکفیری را گوشزد می کند. حضور مردمی در اربعین نشان می دهد به مکتب حسینی قابلیت و قدرت بسیاری برای بسیج کردن مردم دارد. نتیجه اینکه مراسم اربعین افزایش قدرت نرم تشیع، امنیت سازی و ارتقای وحدت ملی در عراق را در پی داشته است.  از این رو گروه‌های سلفی تکفیری در برابر این رویداد پر اهمیت موضع گرفته و به آن واکنش نشان داده اند.

 راهپیمایی اربعین به عنوان یکی از مناسک دینی به بسیج سیاسی و اجتماعی و مشارکت فعال مردم منجر می شود بسیجی که ابعاد آن اساساً جهان‌شمول و فرا مذهبی است. بدین ترتیب مهمترین نتیجه آن ارائه تصویری حقیقی از شیعه در سپهر عمومی جهان اسلام و همچنین تمام عرصه جهانی است

یکی دیگر از جلوه های اربعین وحدت بخشی به جهان اسلام است. عبارات و فرائض افزون و جنبه فردی و تاثیری که در دگرگونی روحی فکری و اخلاقی و رفتاری افراد بر جای می نهد، به نوعی با مسائل اجتماعی و حقوق جمعی نیز در ارتباط اند. اربعین در این میان، از جمله مناسک و آیین های اجتماعی است که به رغم ماهیت درون مذهبی اش، به دلیل فرا دینی و فراملیتی بودن قیام عاشورا ظرفیت‌های بسیاری را برای تحقق امت واحد اسلامی دارد.

 پیاده روی و برگزاری آیین اربعین با توجه به کارکرد هایی که دارد و وفاقی که در جهان اسلام ایجاد می‌کند صرفاً حرکتی شیعی و ایرانی نیست بلکه نقطه عطفی میان همه مسلمانان و ایجاد وفاق در جهان اسلام است. این وحدت و همدلی اقدامی در مقابل تمدن غرب و در راستای رسیدن به آرمان های اسلامی به طور کلی می‌توان گفت: همگرایی اسلامی از دیگر کارکردهای آیین های عاشورایی است که در او حیات حسینی مفهوم اصلاح امت نبوی به خود گرفته است. هم سویی این آیین ها را غرض امام حسین علیه السلام که حفظ جامعه اسلامی بود، نمی توان از نظرها دور نگه داشته شود. چنان که امام حسین با همین رویکرد به تدبیر امور سیاسی اجتماعی پرداخت. گفتنی است که از محورهای اصلی فعالیت‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی شبکه بین‌المللی نظام سلطه، تلاش برای شیعی جلوه دادن این حرکت و محدود کردن آن در آرمان یک جمعیت مذهبی خاص است. اما حجم راهپیمایی اربعین آثار جهانی آن انکار ناپذیر است.