اکران و نقد و بررسی فیلم شبگرد ۲۰۱۴
«لوئیس بلوم» (با بازی جیک جیلنهال)، مردی بیکار و جاهطلب است که به طور تصادفی وارد دنیای خبرنگاری جنایی شبانه لسآنجلس میشود. او با فیلمبرداری از صحنههای تصادف، جرم و جنایت برای شبکههای خبری محلی، به سرعت موفق میشود. اما جاهطلبی و بیاخلاقی او رفتهرفته مرز بین مشاهدهگر و مداخلهگر را از بین میبرد و او برای کسب تصاویر شوکهکنندهتر، وارد مسیر خطرناکی میشود. فیلم نقدی تند بر رسانه و اخلاق حرفهای در دنیای خبری دارد.
فیلم شبگرد (2014) از دیدگاه روانشناختی، مطالعهای عمیق بر شخصیت ضدقهرمان و نمایشی از اختلالات روانی در بستر جامعهای بیمار است. در ادامه، نقد روانشناختی این فیلم را به صورت خلاصه بررسی میکنیم:
شخصیت لوئیس بلوم (Louis Bloom)
ویژگیهای روانشناختی:
روانپریشی خفیف Sociopathy )یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی) : لوئیس فاقد همدلی، وجدان و حس گناه است. او برای رسیدن به موفقیت از هر روش غیراخلاقی استفاده میکند، حتی دستکاری صحنههای جرم یا به خطر انداختن جان دیگران.
رفتار خودشیفته : (Narcissistic traits)او خود را باهوشتر از دیگران میداند و از تحقیر دیگران ابایی ندارد. هر نوع نقد یا مقاومت را توهین به خود تلقی میکند.
وسواس موفقیت و کنترل: لوئیس با دقتی بیمارگونه کار میکند و همه چیز را تحت کنترل میخواهد. او نمیتواند شکست یا بینظمی را تحمل کند.
نقد رسانهای از نگاه روانشناسی اجتماعی:
فیلم، رسانهها را مانند لوئیس، موجوداتی تشنه خشونت و شوک تصویر میکند. این فضای رقابتی و بیاخلاق، باعث میشود روانپریشهایی مثل لوئیس نهتنها طرد نشوند، بلکه تشویق و حتی الگوسازی شوند. رسانه، بهجای اصلاح، شخصیتهای بیمار را تقویت میکند.
مفاهیم کلیدی در روانشناسی فیلم:
بیحسی اخلاقی: (Moral desensitization) فیلم نشان میدهد که چگونه تکرار خشونت و جرم در رسانه، باعث بیتفاوتی جامعه و شخصیت اصلی نسبت به رنج دیگران میشود.
سیاست قدرت و کنترل: لوئیس بهتدریج نقش شکارچی و کارگردان واقعیت را برعهده میگیرد، نه صرفاً یک مشاهدهگر.
فیلم شبگرد با نمایش صعود نگرانکننده فردی دچار اختلالات شخصیتی در دل جامعهای بیتفاوت و رسانهزده، هشداری جدی درباره اهمیت سلامت روان در عصر مدرن ارائه میدهد. در هفته سلامت روان، این فیلم یادآور میشود که نادیدهگرفتن نشانههای روانی خطرناک، چه در سطح فردی و چه اجتماعی، میتواند به فجایعی ختم شود که تنها ظاهر موفقیتآمیز دارند. تقویت آگاهی عمومی، مسئولیتپذیری رسانهها و حمایت از سلامت روان، ضرورتی است که شبگرد با زبان تلخ و واقعگرای خود بر آن تأکید میگذارد.