دکتر محمدرضا راشد محصل

دکتر محمدرضا راشد محصل ، درخردادماه سال 1315 هجری شمسی درخانواده اهل علم و دیانت متولد شد. پدر و پدربزرگش جملگی علمای دین و مورد وثوق و احترام مردم بودند. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و دوره های عالی تحصیلی در سال 1353 مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی را گرفت. علاوه بر وی برادرانش دکترمحمدعلی، دکترمحمدتقی، دکترمحمدحسن و دکترجلیل راشد محصل از افتخارات خاندان با فضل و دانش راشد محصل و از مفاخر بیرجند محسوب می شوند.

عضویت در هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، تدریس در دانشگاه های تبریز، دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه بیرجند، همکاری با فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، شورای کتاب کودک، تدوین دایرة المعارف (قاموس)، مرکزخراسان شناسی، عضویت در قطب فردوسی شناسی و عضویت در هیأت مدیره فرهنگسرای فردوسی بخشی از فعالیت های علمی و آموزشی ایشان است. دکتر راشد محصل کتاب هایی همچون: آذرخش دیرپای سهروردی، پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی، داستان گشتاسپ در دو نگاه، شاهنامه پژوهی، خیام شناخت، عطارشناخت، از شوکتی تا دولتی، چون من در این دیار، شاهنامه جلوه گاه روح ملی، نام شناخت توصیفی منظومه های دینی فارسی، فرهنگ خرد در شاهنامه، گزیده حدیقه سنایی با شرح و توضیح، نشانه شناسی ادبی در کاربرد قرآن و حدیث، تاریخ فرهنگ و آموزش نوین در بیرجند، داستان گشتاسب در دو نگاه (پیکره شناسی و دریافت های اجتماعی) و ده ها مقاله علمی در حوزه های حماسه پژوهی، عرفان و حکمت اسلامی و ... منتشر و به علاقه مندان عرضه داشته است. در مقدمه کتاب «دانش و آزادگی» که به قلم جمعی از گردآورندگان نوشته شده، آمده است: «دانش و آزادگی در وجود این مرد (دکتر راشدمحصل) به نحوی همراه و یگانه شده است که تفکیک یکی از دیگری میسر نیست. دکتر راشد محصل در طول فعالیت های علمی و اجرایی خود، چه در گروه زبان و ادبیات فارسی، چه در مرکز خراسان شناسی و چه در فرهنگ سرای فردوسی هیچ گاه در برابر خدمتی که با تمام وجود و از سر اخلاص انجام داده، مطالبه که هیچ، حتی توقع ضمنی مابه ازائی هم نداشته است. اگرچیزی می دادند، با بی میلی و بزرگ منشی و احترام انگیزی می گرفت و بخش عمده آن را صرف خرید کتاب و اهداء به دانشجویان مستعد و همکاران علاقه مند و کتابخانه های نیازمند می کرد. دانشوران روزگار ما کم نیستند، آزادگانی هم کم و بیش پیدا می شوند، اما آن ها که دانش و آزادگی توامان در وجودشان به بار نشسته باشد، سیمرغ اند و کیمیا. همچنین در مقاله ی «جان به فدای عاشقان» که به قلم اصغر ارشاد سرابی نوشته شده ، در باره دکتر راشد محصل تصریح شده است: «اطلاعات او در پهنه شعر وادب کهن و تاریخ اجتماعی ایران، گسترده و شنیدنی است. تجلی علمی او بیشتر در مباحث عرفانی و آثار حماسی و نکته سنجی هایش نتیجه نیم قرن پژوهش و تجربه است. احاطه استاد بر علوم قرآنی، احادیث و آثار عرفانی و چیرگی بر منابع و محتوای دیوان شاعران و آثار نویسندگان کهن، کلاس درس دکتر راشد محصل را شیرین کرده است. نکته دیگری که نباید از کنار آن گذشت اثرات وجودی این مرد بزرگ در تربیت صدها دانش آموخته در مقاطع مختلف تحصیلی رشته زبان و ادبیات فارسی در بیرجند و درطی قریب به 25 سال کار مداوم علمی و آموزشی است. به جرأت می توان گفت کلیه دانش آموختگان 30 سال گذشته دانشگاه های بیرجند در رشته زبان وادبیات فارسی یا شاگرد دکتر راشد محصل بوده اند و یا شاگرد شاگردان ایشان.