گروه مهندسی شهرسازی
معرفی
سابقه شهرسازی و برنامه ریزی شهری در کشورما (از اولین طرحهای جامع و توسعه شهری) به بیش از نیم قرن میرسد که طی این مدت همواره انتقال دانش و هنر شهرسازی به دانشجویان فرایندی پرتضاد را طی نموده است. گرچه بعد از دهه 1380 تلاشهای بسیاری جهت آموزش و تربیت متخصصان شهرسازی در دانشگاههای بزرگ کشور آغاز گردید، با این وجود به واسطه وسعت پهنه سرزمینی و همچنین ابعاد تحولات مسائل شهری و منطقهای کشور، همچنان جای خالی فارغ التحصیلان این رشته در دستگاههای مرتبط با شهر از شهرداریها گرفته تا عالیترین مناسب توسعه و نهادها و انجمنهای حرفه‌ای شهرسازی، همچنان در بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ کشور باقی مانده است، به ویژه آنکه طی سالهای اخیر پیچیدگیهای فزاینده امور شهری، جایگاه و نقش حضور شهرسازان را نیز پیش از پیش مورد توجه قرار داده است.
اهداف:
گروه مهندسی شهرسازی دانشگاه بیرجند در سال 1401 با هدف تربیت متخصصانی که در این مرحله کنونی از تحول و دگرگونیهای فضای شهرها و مناطق کشور، بتواند با تربیت و آموزش شهرسازانی متخصص و متعهد پاسخگوی نیازها و مشکلات موجود در این عرصه در سطح منطقه و کشور باشد، احداث گرددید. همگانی شدن آگاهی نسبت به شهر و بسط شهروندی و حق دخالت مردم در امور شهری و برون رفت انحصار آگاهی شهرسازی از دست نخبگان و حتی حضور عوام گرایی در حل مسائل شهری میتواند مرحله جدید در آموزش شهرسازی در سطح منطقه و کشور باشد، بر این اساس امروز تربیت کیفی و جهات ارزش مدارانه، بومی گرایی و توانمندی علمی و عملی در عرصه منطقه و کشور و جهان از اولویتهای اصلی ایجاد رشته مهندسی شهرسازی در دانشگاه بیرجند میباشد.
طول دوره:
مدت دوره کارشناسی مهندسی شهرسازی 4 سال بوده که دانشجویان در طی این دوره با مباحث مختلف شهرسازی شامل، برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی منطقه ای، برنامه‌ریزی شبکه‌های زیرساختی، برنامه‌ریزی محیط زیست، طراحی شهری آشنایی پیدا کرده و به صورت جامع مطالبی از هر سه رشته طراحی شهری، برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی منطقه ای و مدیریت شهری را تجربه می کنند تا در دوره بعدی آشنایی کافی داشته و دانشجویان بتوانند تخصص خود را در مقطع بعدی انتخاب نمایند.
محتوای دروس:
دروس این رشته همچون سایر رشته ها به پنج دسته پایه، اصلی، تخصصی،عمومی و اختیاری تقسیم شده اند لیکن عمده تفاوت این رشته با سایر رشته ها در این است که عمده دروس آن به صورت عملی و یا کارگاهی می باشند. هر واحد عملی معادل دو واحد تئوری و هر واحد کارگاهی معادل سه ساعت تئوری می باشد. دانشجویان این رشته در سال اول تحصیل خود با مبانی نظری و عملی این رشته طی چهار درس بیان معماری 1 و بیان معماری 2 و مبانی طراحی 1 و مبانی طراحی 2 آشنا می شوند. پس از آن از نیمسال سوم تحصیل، دروس کارگاهی آنها تحت عنوان طرح شهرسازی آغاز می گردند که به ترتیب پیش نیازهای مشخص شده در چارت درسی از طرح شهرسازی 1 تا طرح شهرسازی 5 و در نهایت طرح نهایی را می گذرانند. از طرح شهرسازی 1 تا طرح شهرسازی 3 پروژه ها به صورت گروهی تعریف می شوند و به این ترتیب دانشجویان با نحوه کار گروهی و همکاری مشترک نیز آشنا می شوند. پس از آن در کارگاه های آخر یعنی طرح شهرسازی 4 و 5 پروژه ها به صورت فردی بوده و توانایی های فردی دانشجویان ارزیابی می گردد.
آموزش تواتمندیهای علمی و حرفه ای:
توانایی های علمی و حرفه ای دانشجویان این رشته در طول چهار سال تحصیلی نه تنها در پروژه های درسی (فردی و یا گروهی) مورد ارزیابی قرار می گیرد بلکه این دانشجویان در طول دوران تحصیل خود به اشکال دیگری نظیر برگزاری نمایشگاه ها، شرکت در بازدیدهای علمی و کلاس های شهری، برگزاری آزمون ها و مسابقات عملی و ... به چالش کشیده می شوند. در این قبیل برنامه ها مهارت های ارتباطی و اجتماعی و حس همکاری گروهی دانشجویان که در عرصه حرفه شهرسازی بسیار پراهمیت می باشد تقویت می گردد. از اهداف عمده نمایشگاه های شهرسازی علاوه بر به نمایش گذاشتن روند آموزش این رشته در طی هشت نیمسال، تقویت حس همکاری دانشجویان به واسطه انجام کار گروهی مشترک در طول برپایی نمایشگاه می باشد. روند شکل گیری یک نمایشگاه به این صورت است که پس از اینکه زمان و مکان برگزاری نمایشگاه مشخص گردید دانشجویان با مراجعه به اساتید گروه از مشاوره و راهنمایی های ایشان برای طراحی و پیاده سازی نمایشگاه مدد میجویند تا بتوانند ایده های نوین شهرسازانه خود را منطبق بر اصول معماری و شهرسازی اسلامی اجرا نمایند. در این نمایشگاه ها دانشجویان فضاهای مختلف شهر اسلامی را به گونه ای شماتیک به نمایش گذاشته و فضاهایی را نیز برای به نمایش گذاشتن پروژه های دانشجویی خلق می کنند. خلق این فضاها به گونه ای است که بازدید کننده از ابتدای ورود به نمایشگاه تا پایان بازدید می تواند با روند کلی آموزش علم شهرسازی در طی هشت ترم دوران تحصیل دانشجویان این رشته به خوبی آشنا گردد. در پایان هر نمایشگاه از بازدیدکنندگان نظرسنجی به عمل می آید که این نظرسنجی ها در طول سالهای گذشته حاکی از رضایت بازدید کنندگان بوده است
زمینه کار و فعالیت:
فارغ التحصیلان این رشته به عضویت سازمان نظام مهندسی در می آیند و از مزایا و امکانات این سازمان برخوردار می گردند. به این ترتیب که پس از سه سال عضویت در سازمان واجد شرایط دریافت پروانه اشتغال به کار حقوقی در زمینه شهرسازی می گردند و مجوز انجام کارهایی نظیر تفکیک زمین های بزرگ شهری و پیرامون شهر، بررسی و پیشنهاد جداره سازی برای خیابان های اصلی و گذرهای مهم شهری، بررسی تراکم های شهری و تعیین تراکم ها، پیشنهاد منظر شهری و .... را خواهند داشت.